Doç. Dr. Ö. Burcu Özdemir Sarı

Program Direktörü

2000’li yıllar konutun toplum ve ekonomi açısından rolünü ve anlamını yeniden düşünmeyi gerektiren ekonomik krizler, afetler, uluslararası göçler ve salgın hastalık gibi pek çok olaya tanıklık etti. Yaşanan gelişmelerin var olan toplumsal ve mekânsal eşitsizlikleri daha da derinleştirmesi ile birlikte pek çok ülkede hükümetler konut araştırmalarına yöneldi ve bu araştırmalar doğrultusunda konut politikaları yenilendi, güncellendi. Bu doğrultuda, konut çalışmaları son on yıldır önemli bir dönüşüm geçiriyor. Ülkemizde de konut konusunda düşünce geliştirmek, konut sorunlarını anlamak ve sorgulamak ve bununla ilişkili bir Konut Çalışmaları Programı başlatmanın tam zamanı. Konut Çalışmaları Programının temel hedefi Türkiye’de kökeni geçmişe dayanan, bugün deneyimlediğimiz ve geleceğe aktarılması muhtemel konutla ilişkili konuları ve sorunları çok yönlü bir şekilde inceleyerek bütüncül bir perspektif ile çözüm odaklı çalışmalar yapmaktır. Eğitim, araştırma, akademi ve politika alanlarındaki ihtiyaçları karşılamak üzere, doğası gereği pek çok disiplinin kesişiminde yer alan konut çalışmalarının çok disiplinliğini de gözeterek, nicel ve nitel desenli araştırmaların yol göstericiliğinde yürütülecek olan programda kongre, kitap dizisi ve webinarlarla birlikte dinamik bir süreç tasarımı planlanmaktadır.

Konut toplumsal açıdan birçok işleve sahiptir. Diğer yandan konutun üretim ve tüketim süreci çok sayıda aktörü bir araya getirmektedir. Konutu bir sorun alanı haline getiren nokta da bu çok işlevli ve çok aktörlü yapısıdır. Konutun esas işlevi insanın var oluşundan bu yana en temel gereksinimlerinden biri olan barınmadır. Günümüzde konut barınma işlevinin yanı sıra bir tüketim ve yatırım malı olmak, ekonomik güvence sağlamak, işgücünün ve toplumsal ilişkilerin yeniden üretilmesinde rol oynamak gibi işlevlere sahiptir. Bu çok işlevlilik sebebiyle talep tarafında farklı ihtiyaç ve beklentilere sahip aktörlerin ortaya çıktığı, arz tarafında ise özel sektörün egemenliğinde ihtiyaçlardan çok beklentileri karşılamaya yönelik bir konut sektörü geliştiği görülmektedir. Bunun sonucunda, toplumun farklı kesimleri açısından konut sunumu, finansmanı, erişilebilirliği ve konut/yaşam koşulları konularında karmaşık problem alanları ortaya çıkmaktadır. Konut alanında bir diğer aktör ise devletin kendisidir. Konutun bir insan hakkı olması sebebiyle tamamıyla serbest piyasaya terkedilmesinden doğacak olumsuz sonuçları önlemek gerekçesi devletin konut piyasasına çeşitli müdahalelerde bulunmasının temelini oluşturmaktadır. Bu müdahaleler kimi zaman çözümün bir parçası iken kimi zaman yeni bir sorun alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çok işlevli ve çok aktörlü yapı içerisinde konutla ilişkili sorunların çözümü için çok yönlü düşünce geliştirmek ve farklı disiplinlerin sunacağı perspektiflerden ve araçlardan faydalanmak kaçınılmazdır.

Yukarıda sayılanlar doğrultusunda Konut Araştırmaları Programı; konutun sunumu ve finansmanını biçimlendiren mekanizmalar/araçlar, insan hakkı olarak konut, karşılanabilir konut, kiralık konut piyasası, konut kültürü, sürdürülebilir konut ve konut çevreleri gibi geniş bir yelpazeye yayılan konuları çalışma programı kapsamında ele alacaktır. Konut Çalışmaları Programı kapsamında, konutu farklı boyutları ile ele alan saha araştırmaları ve çözüm odaklı raporlar hazırlanarak kavramsal, kuramsal ve uygulamaya dönük tartışmalara katkı sunmak hedeflenmektedir. Ayrıca, konut sorunu konusunda farklı alanlarda çalışmalar yürüten aktörleri bir araya getirerek bilgi paylaşımı sağlayacak ve ortak aklın mümkün kıldığı çözümlerin üretilmesine olanak tanıyacak platformların oluşturulması amaçlamaktadır.